Những tháng ngày khởi nghiệp từ 2013 – 2015 là khoảng thời gian đầy cung bậc cảm xúc của tôi, có những lúc sung sướng rụng rời, có những lúc đau đớn chỉ biết cười, và có những lúc buồn chán chỉ muốn đập đầu vào đâu đó…
Còn nhớ khi tôi bắt đầu dự án đầu tiên – chuỗi bánh mì mang thương hiệu Việt với định hướng xuất ngoại, ngày tôi nuôi trong mình hy vọng phải thành công bởi nếu thất bại tôi cũng không có nhiều kinh nghiệm văn phòng để mà đi xin việc, tôi đã làm việc đêm nào cũng tới 2h sáng, và 6h sáng tôi đã bị cộng sự goi dậy, chưa kể những ngày tung sản phẩm thì 4h sáng chúng tôi đã phải dậy hết rồi. Thực sự, chỉ sau 2 tháng mà tôi đã không còn nhận ra mình nữa, nhưng từ đó tôi thấy mình đã lớn, tôi lớn bên cạnh những công việc mình đam mê, những cuốn sách và tình huống dở khóc dở cười… Có lúc, tôi tưởng mình sắp thành công tới nơi, nhưng luôn là như vậy, những cú tác khiến tôi tỉnh người – người cấp vốn cho tôi bị phá sản trong khi dự án vẫn đang giai đoạn R&D và testing, gần 800 triệu chúng tôi đã chi ra không thể dừng lại được, dự án của chúng tôi thảm bại, trong khi tôi mất quyền quyết định với những gì đã có, kể cả quyền mua lại bởi sự non kém trong những ngày đầu khởi nghiệp của mình.
Sau gáo nước lạnh đó, tôi đã giật mình thức tỉnh, tôi đi tìm nhà đầu tư mới và tiếp tục với dự án thứ hai – Xây dựng chuỗi cung ứng thực phẩm sạch khép kín. Không biết có phải là may mắn với tôi không nữa khi tôi được đề nghị sẵn sàng cấp số vốn rất lớn nếu testing thị trường thành công và giải quyết được một số yêu cầu nhà đầu tư đưa ra. Thực sự ngoài kia người có tiền nhàn rồi nhiều lắm, nhưng miếng mỡ nào béo cũng rất trơn, nó có thể tụt mất nếu bạn không đủ kĩ năng để giữ lấy. Tôi mất hơn nửa năm, đi nghiên cứu thị trường khắp nơi, làm việc với các chuyên gia về thực phẩm, sáng tạo,… nhưng rồi cũng không đi đến đâu bởi vì tôi quá yếu, tôi chưa biết lượng sức mình, tôi đã lao vào một bài toán quá lớn mà bản thân mình chưa đủ năng lực – bài toán quản trị chuỗi cung ứng và dòng tiền cho hoạt động kinh doanh chuỗi. Nó như bạn nhảy giữa xuống hồ bơi sâu 2.5m trong khi không biết đứng nước, bạn sẽ dần đuối sức khi cố bơi vào bờ. Trong tình huống của tôi thì tôi đã không vào bờ nổi vì đuối sức và dần chết chìm trong đống ngổn ngang bề bộn. Đó là quãng thời gian tôi hoang mất nhất, là lúc tôi nhận ra đam mê thôi là chưa đủ để khởi nghiệp…
Tôi đã đi học khởi nghiệp – một câu chuyện tưởng có chiều sâu, tôi đã được truyền ngọn lửa đam mê, nghe những bài học toàn dựa trên kinh nghiệm của các công ty hàng đầu… Lúc đầu tôi cũng vui lắm, nghe như đâu đó có người hiểu được nỗi lòng của mình, tôi thấy nhẹ hơn, và mạnh mẽ đi tiếp. Tôi đã tin vào 2 chữ Chuyên gia, nhưng rồi một ngày tôi chợt nhận ra, chúng ta đang sống trong xã hội mà có lẽ 2 chữ Chuyên gia đang được thị trường hoá, nhưng tôi cũng lạc lối vào đó, kiến thức nào cũng ghi nhận, cũng nhồi nhét, và não tôi có lúc như một cái sọt rác không hơn không kém. Hồi đó, tôi vẫn còn nghĩ lớn lắm, nghĩ cho xã hội, nghĩ cho Nhà đầu tư, mà chẳng có chịu nghĩ cho mình gì hết. Tôi cứ thấy hay là lại lao vào, tôi thật sự rất thích những gì mang lại giá trị cho xã hội, cho cộng đồng, tôi ước mơ làm doanh nhân xã hội. Nghe thật lớn lao nhưng nào ai biết tôi đang sống lay lất mỗi ngày khi không thể kiếm ra tiền để mà tồn tại. Tôi càng nghĩ cho xã hội bao nhiêu, tôi lại thấy bế tắc bấy nhiêu. Cho đến khi tôi biết được kiếm tiền mới là quan trọng thì đã muộn rồi… Tôi không thể nào tuyển được nhân sự vào làm cũng mình bởi tôi không chứng minh được sự chắc chắn của dòng tiền, khả năng sinh lợi của dự án. Trong khi đó, tôi lại bị ràng buộc bởi mối quan hệ với Nhà đầu tư, các cố vấn, tôi không thể nào triển khai được dự án theo ý mình. Có những lúc tôi ức chế, muốn khóc, muốn chửi thề… Tôi thấy mình còn quá non trẻ nhưng không biết đi tiếp thế nào. Nhiều lúc, tôi thấy mình rất có lỗi với những người đã tin tưởng tôi nhưng khởi nghiệp mà bản thân không làm chủ được mình thì cũng như con thuyền lênh đênh trên biển không biết về đâu. Tôi đã đấu tranh tư tưởng rất nhiều rồi một lần nữa ngậm ngùi ra đi…
Tôi đã leo núi, lang thang khắp nơi, có những lúc như đứa tự kỷ ngồi đặt ra vô số các câu hỏi không lời giải. Nhưng rồi tôi cũng tĩnh tâm nhìn nhận lại, tôi nghiên cứu nhiều cuốn sách để tìm hiểu về giá trị cốt lõi, mục đích sống của cuộc đời mình. Tôi nhìn nhận một cách nghiêm túc, nghiêm khắc với bản thân và chợt nhận ra, năng lực của tôi chưa đủ để khởi nhiệp và làm được những điều sâu thẳm trong tôi mong muốn. Khi đó, tôi đã quyết định dừng lại để chuẩn bị thay vì đi tiếp không biết về đâu…
Đến giờ, tôi vẫn còn tích cóp và tâm tu mỗi ngày, tôi gõ những dòng này để nhắc nhở bản thân và cũng muốn chia sẻ bởi những ai có duyên đọc được bài này, bởi tôi thấm được cái gọi là khởi nghiệp, là ảo tưởng, là sự yếu kém về kiến thức và kĩ năng trước một sân chơi lớn… Cũng may những năm tháng đọc sách và nghiên cứu giúp tôi có đủ nền tảng để tìm được những chuyên gia thực sự, những người thầy, những mentors giỏi để học hỏi và hoàn thiện những phần còn thiếu rất nguy hiểm của mình.
Ngày hôm nay rồi sẽ qua đi, những nỗi đau, sự cô đơn vẫn sẽ tiếp diễn đến ngày mai chứ không bao giờ dừng lại nếu chúng ta vẫn chọn khởi nghiệp. Nếu đâu đó các bạn vẫn còn thấy mông lung, làm hoài mà chẳng được gì, chắc đã đến lúc chúng ta thôi nghĩ, thôi ảo tưởng, xem lại cách mình học, phương pháp mình bắt đầu cho mỗi công việc đã đúng hay chưa. Không có thất bại nào cho ý tưởng cả, có lẽ thất bại nằm ở chỗ ta chưa hiểu chính mình, chọn phương pháp chưa đúng, chọn mentor chưa phù hợp… Hãy mạnh mẽ đi trên con đường của mình, biết rõ mình mạnh gì, yếu gì, và đừng vội làm theo những lời khuyên đâu đó ngoài kia.